Lịch Sử Văn Minh Ai Cập Cổ Đại, Ai Cập Cổ Đại

Biography / Background Qualifications Employment History Science Awards Education Projects Publications / Books Workshop papers Science blogs Teaching subjects

Khái quát: khu vực Bắc Phi với Tây Á (thường được xác định dưới tên gọi Trung Đông hoặc Trung Cận Đông theo nghĩa địa - thiết yếu trị hiện nay đại) là nơi xuất hiện những nền văn minh cổ xưa nhất trong lịch sử vẻ vang nhân loại. Ở quanh vùng này đã có lần tồn tại đông đảo nền văn minh tỏa nắng rực rỡ như Ai Cập, Lưỡng Hà (song ko được cải tiến và phát triển nối tiếp) với nền lịch sự Ả Rậpcó tác động sâu sắc tới lịch sử dân tộc phát triển văn hóa, văn minh nhân loại.

Bạn đang xem: Lịch sử văn minh ai cập cổ đại

VĂN MINH AI CẬPĐiều kiện thoải mái và tự nhiên – dân cư và tiến trình lịch sử vẻ vang của Ai CậpĐiều kiện tự nhiên và dân cưĐiều khiếu nại tự nhiên:

+ Ai Cập nằm tại vị trí Đông Bắc Châu Phi, là 1 trong thung lũng dài, dong dỏng nằm dọc từ lưu vực sông Nin. Sông Nin cực kì quan trọng so với đời sống tài chính và ở của người dân Ai Cập, hỗ trợ nước và làm cho dải đồng bởi phù sa màu mỡ, tuyệt nhất là vùng tam giác Hạ Ai Cập. Sông Nin chế tạo ra điều kiện cho tất cả những người Ai Cập sớm bước vào xã hội lộng lẫy và tác động sâu sắc đẹp tới đời sông cư dân, nên bạn ta nói “Ai Cập là tặng ngay phẩm của sông Nin”.

Sông Nin là dòng sông dài nhất nhân loại (6700km), chảy theo phía từ phái mạnh (vùng rừng núi Nubi) lên phía Bắc, đổ ra biển khơi Địa Trung Hải. Sông Nin bao gồm lượng nước phong phú và tăng lên và giảm xuống theo mùa: mùa mưa, nước dâng ngập bờ, mùa thô nước rút, để lại hai bên triền sông dải đồng bằng phù sa màu sắc mỡ. Do bao gồm sông Nin buộc phải Ai Cập đang không biến thành một sa mạc thô hạn như Li Bi ở phía Tây. Người ta nói sông Nin tạo nên những thảm hoa trên cánh đồng cát rộng lớn.

+ Ai Cập tương đối ngăn cách với nhân loại bên ngoài, sự đứt quãng này do biên giới tự nhiên và thoải mái tạo ra. Fan Ai Cập chỉ có thể tới châu Á theo đường bộ qua eo đất thuôn Sinai (sau này kênh đào Xuyê được thành lập qua eo khu đất này)

Đông giáp đại dương Đỏ, chia cách Ai Cập cùng với châu ÁTây là sa mạc Libi, thô nóng
Nam là vùng rừng núi Nubi rậm rạp
Bắc: biển Địa Trung Hải

Sự cách quãng với bên ngoài cũng tạo cho đặc trưng riêng của văn hoá Ai Cập (tương đối đóng kín).

+ khoáng sản khoáng sản: Ai Cập có không ít khoáng sản như đồng, vàng, bội bạc và không ít mỏ đá vôi. Đó là nguyên liệu để làm công chũm sản xuất và vật liệu xây dựng. Những Kim từ bỏ tháp đầy đủ xây dựng bởi nguồn vật liệu đá sẵn có.

Dân cư:

+ Thời kỳ thiết bị đá cũ rất có thể thổ dân Châu Phi sẽ sinh sống sinh hoạt đây.

+ Sau này rất có thể một bộ phận của tộc Hamit tự Tây Á vào hạ du sông Nin và đồng điệu với thổ dân cư đây tạo nên người Ai Cập. Nói phổ biến về phương diện nhân chủng, dân cư Ai Cập thời cổ điển khá đồng điệu và ổn định lâu dài.

+ Về sau, khi Ai Cập phía trong lãnh thổ đế quốc Ả Rập, dân cư Ai Cập bị nhất quán với fan Ả Rập, vốn có xuất phát Trung Á.

Các giai đoạn lịch sử dân tộc của Ai Cập cổ đại

Có những quan điểm khác biệt về phân chia giai đoạn lịch sử dân tộc Ai Cập cổ đại. Ở đây, tạm thời phân chia lịch sử hào hùng Ai Cập cổ đại thành 5 thời kỳ khác biệt với 31 vương vãi triều, xen thân là những quá trình ngắn bị ngoại tộc xâm lăng và chia cắt lãnh thổ<1>.

Tảo Kỳ vương quốc (3200 - 3000 TCN)

gồm 2 vương vãi triều đầu tiên, thời kỳ thống tuyệt nhất Thượng - Hạ Ai Cập, sinh ra nhà nước Ai Cập, tiến trình đầu của thời đại văn minh.

Cổ quốc gia (2900 - 2300 TCN)

Thời kỳ sinh ra và củng vắt Nhà nước trung ương tập quyền, thời kỳ cải cách và phát triển thịnh đạt đầu tiên về những mặt kinh tế tài chính phát triển thịnh đạt đầu tiên về các mặt tởm tế, văn hoá, chủ yếu trị, quân sự của người nào Cập.

Thời kỳ Cổ vương quốc trải tự vương triều III – VI. Ai Cập tiếp tục thực hiện các cuộc tiến công vùng Đông Bắc (bán đảo Sinai) và khu vực miền nam Ai Cập (Nubi) không ngừng mở rộng lãnh thổ, cướp bóc tài sản. Các Pharaông cho xây dựng hàng loạt các Kim trường đoản cú tháp (thời đại Kim tự tháp)<2> cùng củng cầm sức mạnh trong phòng nước chăm chế.

Trung vương quốc (2160 - 1710 TCN)

Được tính trường đoản cú vương triều XI sau khi Mentuhôtep - lãnh tụ của thành Tebơ ngơi nghỉ miền nam chiến thắng tập đoàn quí tộc làm việc Hêraclêôpôlit (miền Bắc) thống nhất trở lại Ai Cập, liên tiếp phát triển về những mặt: hình thức sản xuất bằng đồng đúc thau phổ biến, xây dựng những công trình thuỷ lợi khủng (hồ Moris nghỉ ngơi châu Phayum), việc bán buôn với các vùng bao quanh được đẩy mạnh.

Cuối rứa kỷ XVIII TCN, Ai Cập khủng hoảng rủi ro (khởi nghĩa của nô lệ,dân nghèo năm 1750 TCN) và bị fan Híchxốt đô hộ 150 năm (1710 - 1560 TCN)

Tân vương quốc (1560 - 1100 TCN)

Ai Cập tấn công đuổi người người Híchxốt cùng phục hưng nền kinh tế nông nghiệp, thương mại dịch vụ của mình, đồng thời mở rộng cương vực, đổi thay một đế quốc to lớn (phía Bắc gần kề vùng chi phí Á, phía nam giới tận xứ Nubi - chiều lâu năm Bắc – Nam lên đến 3200km. Những quốc gia, vùng nên cống hấp thụ (các nước vùng tiền Á, đảo Cret…)

Hậu kỳ quốc gia (gần 1100 - 525 TCN)

Đây là thời kỳ khủng hoảng - suy vong của ai Cập cổ kính (bắt đầu trường đoản cú vương triều XXI). Ai Cập liên tục bị ngoại tộc xâm lược và kẻ thống trị (người Libi, Nubi, Atxiri, tía Tư rồi Makedonia). Nền văn hóa Ai Cập gồm nhiều biến hóa và dần dần bị Hy Lạp hóa.

Một vài điểm để ý về lịch sử vẻ vang và văn hóa truyền thống Ai Cập:

Ai Cập là nơi thành lập và hoạt động xã hội có kẻ thống trị và bên nước nhanh nhất có thể trong lịch sử hào hùng nhân loại, là nền văn minh đầu tiên của loài tín đồ do phần lớn diều kiện đặc điểm về tự nhiên và thoải mái tạo nên.Lịch sử Ai Cập cổ đại kéo dài hàng mấy ngàn năm với rất nhiều vương triều thông suốt nhau. Nhìn chung lịch sử và văn hóa truyền thống Ai Cập gồm tính đóng kín tương đối.Ai Cập cổ đại tiêu biểu cho đa số nhà nước cổ đại thứ nhất ở phương Đông: kinh tế tài chính nông nghiệp tưới tiêu là chính; chính sách xã hội bầy tớ gia trưởng; nền quân chủ chuyên chế sơ khai.Nền văn hóa – lịch sự Ai Cập cổ truyền không tiếp tục phát triển sau thời cổ đại, bị ngắt quãng với không có tác động sâu sắc so với những thời kỳ lịch sử dân tộc sau này.Những thành tựu hầu hết của sang trọng Ai Cập

SVchuẩn bị bài, tập trung 2 vấn đề:

Những thành tựu quan trọng nhất của lộng lẫy Ai Cập là gì?
Những điểm độc đáo và khác biệt về khía cạnh kiến trúc, tín ngưỡng của Kim từ tháp Ai Cập?Chữ viết với văn họcRa đời sớm, ngay lập tức từ khi xã hội có thống trị bắt đầu hình thành.Ban đầu chữ Ai Cập là chữ tượng hình: biểu thị một đồ vật gì thì vẽ bởi hình ấy. Sau đó khi ước ao thể hiện đều khái niệm trừu tượng thì nên dùng phương thức mượn ý: ý muốn viết chữ khát thì vẽ con bò đững cạnh dòng nước; viết chữ chính nghĩa thì vẽ lông đà điểu vị lông đà điểu lâu năm gần cân nhau (công bằng, đúng đắn).Sau đó, lộ diện những hình vẽ biểu thị âm tiết. đều hình vẽ này vốn biểu hiện một từ phần đông đồng âm cùng với với âm huyết mà bạn ta ước ao sử dụng. Ví dụ: con đôi mắt tiếng Ai Cập là ar đề xuất hình nhỏ mắt biểu thị âm ar (thể hiện từ bao gồm nghĩa khác, không phải con mắt nữa). Từ từ những chữ chỉ âm tiết biến thành chữ cái. Chữ tượng hình Ai Cập cổ đại có tầm khoảng 1000 chữ, trong những số đó có 24 chữ cái. Về bản chất chữ Ai Cập là chữ tượng hình, song có nhiều cách thể hiện (biểu thị hình ảnh cụ thể, âm tiết với chữ cái).Chất liệu nhằm viết: đá, gỗ, gốm, vải, da…song phổ cập nhất là giấy papyrus, một số loại giấy sớm nhất có thể thế giới. Tín đồ ta rước thân cây papyrus, một loại cây tương đương cỏ nước nhưng mà cao, thân bao gồm tiết diện tam giác, chẻ thành những thanh mỏng mảnh và đan lại, ròi ép mỏng tanh tạo thành giấy. Hiện nay người ta vẫn lưu giữ được một vài ba cuộn giấy trường đoản cú thời cổ đại.Đời sống tín ngưỡng – tôn giáoNgười Ai Cập gồm đời sống tín ngưỡng, tôn giáo siêu phong phú. Bọn họ thờ những vị thần khác nhau, như những thần thoải mái và tự nhiên (sấm, chớp, mây, phương diện trời, mưa, gió…) và những súc đồ (đặc biệt là bò). Tín đồ Ai cập cũng thờ tự những con vật tưởng tượng như phượng hoàng xuất xắc nhân sư.Về sau, cùng với việc hình thành bên nước tw tập quyền, thần khía cạnh Trời đổi mới vị thần đặc trưng nhất. Nơi thờ thần khía cạnh Trời đầu tiên là Iunu mà fan Ai Cập call là Heliopolis, nghĩa là thành phố của thần mặt Trời (Trong thần thoại Hy Lạp, Helios chính là thần phương diện Trời). Đến thời Trung vương vãi quốc, thành Tépbơ đổi thay kinh đô của toàn nước nên thần mặt Trời Amôn ở chỗ này trở thành vị thần cao nhất của Ai cập.

Đến thời Tân vương vãi quốc, vua Ichnaton đang tiến hành cải cách tôn giáo, chỉ tôn cúng vị thần nhất là thần mặt Trời Aton. Mặc dù vậy việc này đã thảm bại và Ai Cập thường xuyên thờ cúng nhiều vị thần không giống nhau.

Người Ai Cập thượng cổ coi trọng câu hỏi thờ bạn chết, tương quan tới quan liêu niệm của mình về linh hồn.

Người Ai Cập cho rằng, vong linh (Can) nhập vào thân xác khi nhỏ người thành lập và hoạt động và bong khỏi khi con bạn chết đi. Tuy thế nếu giữ được thể xác nguyên vẹn, 1 thời điểm nào đó linh hồn sẽ trở lại nhập vào thể xác với con người sẽ sống lại. Cũng chính vì vậy họ đã được ướp xác người chết. Đối với những Pharaông, bạn ta xây dựng các kim từ tháp lớn lao (thời Cổ vương vãi quốc) để gìn giữ xác ướp.

Đối với những người Ai Cập, Pharaông là một biểu tượng quyền lực buổi tối cao, là hiện nay thân của thánh thần. Họ tôn sùng Pharaông như thần linh (được hôn ngón chân chiếc của Pharaông đó là một vinh hạnh lớn). Trong lịch sử Ai Cập, từng diễn ra những cuộc cải cách tôn giáo, mục đích là phối kết hợp giữa sức khỏe vương quyền và thần quyền. Trông rất nổi bật là cuộc cách tân của Ichnaton, tôn thờ duy nhất thần mặt trời Atôn với nhà vua thay đổi hiện thân của thần khía cạnh Trời.Nghệ thuật phong cách xây dựng và điêu khắcNghệ thuật loài kiến trúc:

(Yêu mong SV chuẩn bị ở bên với yêu cầu hiểu rõ những đặc điểm kiến trúc, tín ngưỡng khá nổi bật của những kim từ bỏ tháp).

+ vật liệu: đá vôi là chủ yếu, cùng rất một vài một số loại đá khác cùng gỗ.

+ Những công trình xây dựng nổi bật: Kim từ tháp, đền rồng miếu cùng cung điện.

Thời gian với địa điểm: Xây dựng thời các vương triều sản phẩm III và thứ IV, ngay lập tức Cổ vương quốc, trên vùng sa mạc tây-nam Cairo (Khu vực được điện thoại tư vấn là Thung lũng các vị vua, tức vùng Ghiza). Sau thời kỳ này, tín đồ ta không tạo kim từ tháp nữa cơ mà xây dựng những hầm chiêu mộ ở vách núi để bảo vệ thi hài Pharaông.

Mục đích: Liên quan đến tín ngưỡng về linh hồn fan chết sẽ quay trở về nhập vào thân xác nếu hoàn toàn có thể ướp được xác. Fan ta phát hành kim từ tháp để giữ gìn và thờ cúng xác ướp Pharaông. Kim từ bỏ tháp còn là biểu tượng cho uy quyền cùng sự phong lưu của Pharaông.

Kiến trúc: Kim trường đoản cú tháp được tạo dưới thời vua Kê ốp là kim trường đoản cú tháp lớn số 1 và vượt trội nhất về phong cách thiết kế kim từ tháp.

Kim từ tháp Kê-ốp (tên Ai Cập) là Hufu cao 146,5m, có hình tháp chóp, lòng là một hình vuông vắn mỗi cạnh lâu năm 230m, tư mặt là mọi hình tam giác theo bốn hướng đông, tây, nam, bắc. Vật tư xây dựng là số đông tảng đá vôi lớn, mài nhẵn và xếp khít với nhau chứ không cần sử dụng vữa. Ở chiều cao 13m so với phương diện đất tất cả cửa thông với hầm mộ trong trái tim kim trường đoản cú tháp (có 2 hầm mộ, 1 trọng tâm kim tự tháp và một nghỉ ngơi sâu bên dưới nòng khu đất 30m).

Người ta cầu tính rằng hy vọng xây dựng được kim tự tháp Kêốp cần khoảng tầm 20 năm và hàng trăm ngàn nghìn nhân công nỗ lực phiên nhau xây dựng. Tương tự như các kim tự tháp khác, hầm mộ trong kim trường đoản cú tháp Kêốp đã mất xác ướp và các báu vật tuy vậy các kim trường đoản cú tháp vẫn vĩnh cửu qua hàng ngàn năm. Tín đồ Ai cập gồm câu: «Tất cả mọi sợ thời gian, những thời gian lại hại kim tự tháp».

Nét khác biệt ở phong cách xây dựng kim từ tháp: thẩm mỹ và nghệ thuật tạc cùng mài đá, ghép khối lượng đá lớn lao mà không sử dụng vữa, đạt độ đúng mực cao, chế tạo ra thành đầy đủ khối phong cách thiết kế đồ sộ và hết sức vững chắc. Phương diện khác, cùng với những hình thức thô sơ thời kỳ đó, việc dịch rời và ghép phần đa phiến đá lớn trên những độ cao vì vậy được thực hiện ra làm sao vẫn còn là điều bí ẩn. Có lẽ rằng người Ai Cập đã biết thực hiện con lăn gỗ tròn cùng ròng rọc, cùng với việc đắp gần như gò đất mập để thi công kim từ tháp. Tuy vậy, chi tiết cụ thể vẫn không được xác định chắc chắn.

Điêu khắc: Thành tự triệu tập ở nhì mảng tượng với phù điêu. Tự thời Cổ quốc gia về sau, vua Ai Cập thường xuyên sai tạc tượng của bản thân và những người dân trong hoàng tộc, tạc trên đá, mộc hoặc đúc bằng đồng.

+ Tượng nhân sư Xphanh (Sphin): đây là dự án công trình điêu khắc vượt trội của Ai Cập. Xphanh là nhân sư (đầu người, bản thân sư tử), thường để trước cổng đền miếu. Lớn nhất và tiêu biểu vượt trội nhất là tượng Xphanh đặt tại Kim tự tháp Kê – phren ngơi nghỉ Ghiza. Tượng này lâu năm 55m, cao 20m, riêng biệt tai dài 2m, biểu hiện khuôn phương diện của vua Kê-phren (thế kỷ XXIX TCN), ca tụng trí tuệ và sức mạnh ở trong nhà vua.

+Viên thư lại<3>: từ bỏ thời vương vãi triều IV, tượng các viên thơ lại đã được biết thêm đến, biểu đạt chủ thể của bản thân như là những người học rộng lớn biết các chứ không đối chọi thuần chỉ nên viên thư lại. Vấn đề biết đọc, biết viết là con đường leo lên phần lớn trị trí cao cấp trong bộ máy nhà nước, bắt buộc nhiều nhân vật quyền quý và cao sang chọn trình bày mình trên các tác phẩm điêu khắc là rất nhiều viên thơ lại (hoàng tử, tu sĩ, quan liêu tòa…).

Tiêu biểu trong số bức tượng kia là bức tượng phật viên thơ lại khuyết danh tạc vào thời kỳ vương triều lắp thêm IV, khoảng 2375 TCN: viên thơ lại ngồi xếp bằng, nhị tay đặt trên tờ giấy papyrus để lên đùi mình, tay đề xuất trong tư thế cố kỉnh cây bút bởi sậy. Tư thế tượng solo giản, nhưng mô tả sự tự tin. Mắt tượng được cố kỉnh đá, màu sắc tượng phần nhiều còn được duy trì nguyên.

+Hoàng hậu Nêphéctiti: Tượng bán hoàng hậu của vua Ichnaton, vương triều lắp thêm XVIII, biểu lộ một phụ nữ tuyệt rất đẹp và gồm uy quyền, có tác động lớn đối với cuộc cách tân tôn giáo ở trong nhà vua. Tượng được tạc bằng đá thạch anh gray clolor nhạt, ghép một vài nhiều loại đá khác. Đây là bức tượng phật được reviews đẹp tốt nhất trong thẩm mỹ và nghệ thuật tạc tượng của ai Cập cổ đại<4>.

+ mặt nạ bởi vàng của Tutankhamôn: Các vị Pharaông lúc ướp xác thường kèm theo loại mặt nạ tạc theo như đúng chân dung. Nổi tiếng nhất là mặt nạ bằng vàng của Tutankhamôn, vị Pharaông bị tiêu diệt trẻ và kho tàng trong hầm mộ phần lớn còn đầy đủ khi khám phá.

Chiếc mặt nạ bằng vàng khối nặng nề tới 11kg và được cẩn chất thủy tinh màu với một số trong những loại đá quý, khóa lên đầu với vai nhà vua. Khăn trùm đầu được trang trí bằng thủy tinh màu xanh lá cây dương trong lúc chân mi và mặt đường viền mắt nổi bật được cẩn đá xanh dương. Tròng mắt được gia công từ đá vỏ chai cùng thạch anh. Nó thể hiện sống động chân dung nhà vua, để linh hồn có thể nhận diện được theo quan niệm thời đó<5>.

Thành tựu về công nghệ tự nhiênToán học: Xuất vạc từ yêu cầu đo lại ruộng đất vì nước sông Nin dâng xóa rang giới và đo lường và thống kê vật liệu lúc xây dựng nên người Ai Cập có nhiều hiểu biết đáng chú ý về toán học.

Họ sử dụng phép đếm thập vị tiến (lấy 10 làm cơ sở), biết cần sử dụng phép cùng trừ những không biết nhân chia. Họ biết một trong những kiến thức đại số sơ giản

Về hình học, bạn Ai Cập tính được số Pi=3,16, không hẳn đúng chuẩn với số thực 3,141529…), tính được diện tích s tam giác, hình cầu, thể tích hình tháp đáy vuông…

Thiên văn học:

+ người Ai Cập đã vẽ được 12 cung hoàng đạo với biết được một số trong những hành tinh như sao Thủy, sao Kim, sao Hỏa, sao Mộc, sao Thổ.

+ Họ sản xuất được đồng hồ mặt trời và đồng hồ nước để đo thời hạn song có không ít nhược điểm (đồng hồ nước mặt trời chỉ dùng được vào ban ngày và khi gồm nắng. Đồng vũng nước thì không được đúng mực lắm vày nước bay hơi)

+ Đặt ra định kỳ dựa vào kết quả quan sát khung trời và quy cơ chế dâng, hạ nước của sông Nin. Họ đề ra lịch có 365 ngày, mỗi tháng bao gồm 3 ngày với 5 ngày còn thừa để vào thời gian cuối năm. Năm mới bắt đầu khi nước sông Nin dâng (tháng 7 dương lịch) và chia ra làm 3 mùa, từng mùa 4 tháng: mùa Nước dâng, mùa Ngũ cốc và mùa thu hoạch. định kỳ này tương đối chính xác (thiếu ¼ ngày) tuy nhiên họ không biết đặt năm nhuận.

Y học:

Người Ai Cập giỏi cả nội khoa cùng ngoại khoa vị họ tất cả tục ướp xác. Lúc ướp xác cần được mổ lấy phần phía trong ruột và óc. Thế nên họ thấu hiểu về kết cấu cơ thể cùng một số công dụng của những cơ quan.

Họ đến rằng tại sao bệnh tật là do sự không thông thường của mạch máu chứ chưa phải do ma quỷ, biết được mối quan hệ giữ tim cùng máu…

Một số tài liệu cũng cho thấy thêm họ đã thể hiện được vài ba loại căn bệnh như đường tiêu hóa và dạ dày, bệnh đường hô hấp, bên cạnh da… và phương pháp chữa trị.

Nhìn chung những đọc biết của bạn Ai Cập khá đơn giản dễ dàng và dựa các vào tởm nghiệm song những gọi biết đó minh chứng họ đã có được những thành tựu quan trọng đặc biệt của khởi đầu thời đại văn minh.

VĂN MINH LƯỠNG HÀĐiều kiện tự nhiên và thoải mái – dân cư và tiến trình lịch sử dân tộc của Lưỡng HàĐiều khiếu nại tự nhiênLưỡng Hà (Mésopotamie) nghĩa là vùng đất nằm giữa hai con sông theo cách gọi của bạn Hy Lạp: Medos nghĩa là chính giữa và Potamos nghĩa là sông. Đó là sông Tigơrơ (phía Đông) và Ơphơrat (phía Tây). Cả hai dòng sông này đều bắt đầu từ miền rừng núi Acmênia rã qua giáo khu nước Irắc thời buổi này và đổ ra vịnh Pécxích. Phù sa của hai con sông này làm cho khu vực đồng bằng phì nhiêu màu mỡ và đầy đủ nguồn nước. Chính bởi đó, cũng như AI cập, Lưỡng Hà sớm phi vào thời đại thanh lịch với những công cụ thô sơ bằng đá và đồng.Nằm tại đoạn trung trung khu của Tây Á, Lưỡng Hà bao gồm vị trí mong nối vô cùng quan trọng, trên tuyến phố qua lại thân phương Đông cùng phương Tây theo cả đường đi bộ và đường biển (vịnh Pécxích). Cho nên vì vậy Lưỡng Hà bao gồm diều kiện gặp mặt với các khoanh vùng xung quanh.

Mặt khác, Lưỡng Hà lại không có biên giới tự nhiên hiểm trở bít chắn như Ai Cập. địa điểm và điểm sáng địa hình đó tác động lớn tới lịch sử và văn hoá của vùng này. Lịch sử Lưỡng Hà là lịch sử của các trận chiến tranh giữa những tộc người, là lịch sử các tộc bạn thay nhau làm chủ nhân khu vực này, có mặt một nền văn hoá nhiều dạng, mở, giao lưu văn hoá bạo gan mẽ..

Dân cư: phức tạp, với nhiều tộc người khác nhau trong tiến trình lịch sử vẻ vang và bao gồm sự hòa huyết.Thiên niên kỷ IV TCN: tín đồ Xume từ Trung Á di trú đến miền nam bộ Lưỡng Hà.Thiên niên kỷ III TCN bạn Accat thuộc tộc Xêmít mang đến trung giữ Lưỡng Hà, nhất quán với tín đồ Xume làm việc đây.Sau đó những tộc tín đồ khác (Amôrit, Atxiri, Catxit…) đến Lưỡng Hà, nhất quán với cư dân đến trước.Các giai đoạn lịch sử vẻ vang của Lưỡng Hà cổ đại:Những đơn vị nước của bạn Xume (TNK IV TCN ¸ TNK III TCN)

Là thời kỳ hình thành một loạt các non sông thành bang của bạn Xume (Lagat, Ua, Uruc, Eridu…), có nghĩa là những công ty nước mang một thành thị làm cho trung tâm. Các thành bang thường xuyên xảy ra chiến tranh và tiếp nối thành bang Umma đã thống duy nhất được miền nam bộ Lưỡng Hà.

Người Accát làm chủ Lưỡng Hà (TK XXIV - XXII TCN)

Vua Sacgôn (2369 - 2314 TCN) cầm đầu thành bang Accat, thành bang của một nhánh tín đồ Xêmit, là fan đã gồm công thống nhất khu vực Lưỡng Hà (đánh bại các nước nhà thành bang của fan Xume, không ngừng mở rộng biên giới của Lưỡng Hà). Đến thời con cháu của Sacgôn là Naramxin (2270 - 2251 TCN) Lưỡng Hà còn kiềm chế cả một vùng đất rộng lớn của Tây Á. Việc nhất quán người Xume - Accat vẫn diễn ra.

Đến cuối thời kỳ này, Accat rủi ro và bị người Guti giai cấp một thời gian khá dài.

Sự phục hưng của bạn Xume (2132 - 2024 TCN)

Đây là thời kỳ tín đồ Xume giành lại quyền khống chế quanh vùng Lưỡng Hà, dưới quyền thống trị của thành bang Ua. Thời điểm cuối thế kỷ XXI TCN, xích míc xã hội phát triển là lý do làm Lưỡng Hà suy yếu, trở thành đối tượng bị thôn tính bởi fan Elam với Amôrit.

Thời Babilon cổ (1894 - 1595 TCN)

Đây là thời kỳ huy hoàng nhất lịch sử vẻ vang Lưỡng Hà - thời kỳ này thêm với mục đích của tín đồ Amorit và ông vua Hammurabi (1792 - 1750 TCN). Babilon là thành phố nằm vị trí trung tâm Lưỡng Hà. Tự đây, Hammurabi vẫn thống nhất phần đông khu vực Lưỡng Hà.

Kinh tế cải cách và phát triển (công cố gắng sản xuất bằng đồng nguyên khối thau được thực hiện phổ biến, bắt đầu xuất hiện tại công cụ bằng sắt). Xã hội – chính trị ổn định. Nền văn hóa có điều kiện cách tân và phát triển mạnh mẽ. Kể từ đây, cư dân thống nhất hotline là tín đồ Babilon

Sau lúc Hamurabi chết thì Babilon cổ bị suy yếu và trong khoảng 1000 năm tình hình khoanh vùng rối ren, chia rẽ, phân tán và liên tục bị nước ngoài tộc thôn tính (năm: 1518 TCN fan Catxit; năm: 1165 TCN tín đồ Atxiri).

Thời kỳ Tân Babilon và cha Tư (626 - 328 TCN)

Tân Babilon là tiến độ phát triển cuối cùng của Lưỡng Hà, thời kỳ hồi phục lại vương quốc Babilon cổ. Thời kỳ này, Babilon do fan Canđê làm chủ.

Nhiều công trình xây dựng kiến trúc tiêu biểu vượt trội của Lưỡng Hà được xây dựng thời gian thời kỳ này (thành Babilon, vườn cửa treo Babilon…)

Năm 538 TCN, Tân Babilon bị bố Tư tiến công và bị tiêu diệt, Tân Babilon diệt vong. Phần lớn đến năm 328, bố Tư lại bị Mekedonia xâm lược, khoanh vùng này chịu ảnh hưởng của văn hóa truyền thống Hy Lạp.

Những thành tựu chủ yếu của sang trọng Lưỡng HàChữ viết với văn học

+ Chữ tiết hình: khoảng tầm TNK IV TCN, gần đồng thời với Ai Cập, fan Xume sinh hoạt Lưỡng Hà cũng trí tuệ sáng tạo ra chữ viết của mình. Những tộc người tiếp nối đến quản lý Lưỡng Hà như Accat, Hatti, Atxiri, ba Tư đang tiếp thu và cải tiến và phát triển chữ viết của fan Xume.

Chữ viết ở khu vực Lưỡng Hà được điện thoại tư vấn là chữ máu hình xuất xắc chữ hình đinh, khởi hành từ dáng vẻ của chữ viết này (góc nhọn), do việc viết bằng que nhọn trên những phiến đất nung ướt rồi phơi khô. Chữ máu hình ban đầu cũng chủ yếu là chữ tượng hình, về sau bổ sung thêm chữ biểu ý cùng mượn âm thanh. Tổng số chữ tiết hình khoảng 600 chữ, những thường được sử dụng khoảng 300 chữ cùng mỗi chữ tất cả vài nghĩa.

Cư dân Lưỡng Hà sử dụng đất sét, một vật tư rất sẵn có để viết chữ cần đó bởi que nhọn. Do vậy chữ viết thông thường có hình góc nhọn. Hàng nghìn ngàn tấm đất nung có chữ viết đã có được tìm thấy, cho thấy nhiều điều về Lưỡng Hà cổ đại.

+ Văn học: Văn học Lưỡng Hà có 2 thành phần chủ yếu là văn học tập dân gian cùng sử thi (cũng call là anh hùng ca).

Văn học tập dân gian gồm gồm cách ngôn, ca dao, ngụ ngôn…, phản nghịch ánh cuộc sống đời thường lao cồn của quần chúng và biện pháp cư xử sinh sống đời, hay được truyền miệng nên thời buổi này người ta biết không được nhiều.

Sử thi thành lập và hoạt động từ thời Xume, mang lại thời Babilon chiếm phần một địa điểm quan trọng, chịu ảnh hưởng mạnh của tôn giáo. Chủ đề thường ngợi ca các vị thần. Tiêu biểu vượt trội là “Khai thiên lập địa”, “Nạn hồng thủy”, “Gingamét”. đa số truyện này tác động đến Tây Á rất nhiều, đều xuất hiện thêm trong tởm Thánh (Kinh Cựu Ước) của Đạo bởi Thái.

Xem thêm: Tự May Đồ Mặc Nhà Căn Bản 2022, Tự May Đồ Bộ Mặc Nhà Đơn Giản, Tại Sao Không

Tôn giáo: Cư dân Lưỡng Hà thờ nhiều vị thần khác nhau như thần từ nhiên, thần rượu cồn vật, thực vật, linh hồn bạn chết. Mỗi thành bang lại thờ một vị thần. Cũng chính vì vậy hệ thống thần linh Lưỡng Hà rất phần đông và lại phức hợp trong hệ thống thứ bậc.

Các vị thần tự nhiên chủ yếu bao gồm: Thần Anu là thần trời, dần dần được xem như là vua với là cha các thần; Thần Enlin là thần đất, chúa tể trời đất; Thần Ea là thần nước, bé trưởng Anu, phụ vương của thần Mácđúc…Thần Mácđúc trở nên chúa tể của các thần tự thời Babilon (Lưỡng Hà thống nhất).

Về linh hồn, bạn Lưỡng Hà nhận định rằng linh hồn tín đồ chết cũng đều có cuộc sống như ở trằn thế, yêu cầu họ thường chon theo quân lính và những đô tùy táng với những người giàu với xây những lăng chiêu mộ lớn.

Người ta cũng thờ những dã thú.

Tầng lớp thờ cũng cũng được hình thành.

Nghệ thuật kiến trúc:

Kiến trúc là một trong những thành tựu vượt trội của cao nhã Lưỡng Hà, đa số là các công trình tháp, đền miếu, cung điện, thành quách.

+ Vật liệu: do thiếu thốn gỗ, đá nên các công trình kiến trúc Lưỡng Hà phần đông xây dựng bằng gạch.

+ Những dự án công trình tiêu biểu:

GV ra mắt và yêu mong SV xem thêm trong tài liệu

Tháp thường Ua: Xây dựng vào tầm thế kỷ XXII TCN, một ngôi tháp hình chữ nhật, 4 tầng, phía bên ngoài xây gạch, trong là lõi đất. Cả tháp tất cả bậc cung cấp ở ngoài để tăng trưởng đỉnh. Ngọn tháp này là địa điểm thờ thờ thần với quan sát thiên văn.

Tầng 1: màu đen, đại biểu cho trái đất dưới đất.

Tầng 2: color đỏ, đại biểu cho nhân loại con người.

Tầng 3: màu sắc xanh, đại biểu mang lại thiên đường.

Tầng 4: màu sắc trắng, đại biểu mang đến mặt trời, đồng thời là một chiếc tháp nhỏ.

Thành Tân Babilon: Nằm ở thủ đô hà nội Bát-đa của Irắc ngày nay. Đây là một tòa thành gạch ốp lớn bao gồm 3 lớp dày tự 3,3 mang đến 7,8m. Giữa các lớp bao gồm hào sâu với tường đất. Toàn thể tòa thành màu sắc vàng, chu vi 13,2km với hơn 300 tháp canh. Nó còn có một dự án công trình phòng ngự bởi nước phức tạp, rất có thể làm ngập bao quanh để phòng thủ.

Vườn treo Babilon: Công trình độc đáo của phong cách thiết kế Babilon.

Toàn cỗ vườn treo thực ra là một vườn hoa chế tác dựng trên một cái đài cao 25m, gồm 4 lớp (đá, gạch, chì với đât). Thực tiễn thì công trình này không còn tồn tại còn chỉ được đề cập đến trong số tài liệu cổ cùng một vài dấu vết khảo cổ học. Vày vậy những bí ẩn về nó còn tương đối nhiều như thẩm mỹ dẫn nước lên cao như vậy nào, vị trí đúng mực của nó ra sao…

Luật pháp:

Lưỡng Hà là nơi mở ra những cỗ luật sớm nhất thế giới. Trong các số đó bộ điều khoản Hammurabi được soạn dưới thời Hammurabi (1792 – 1750TCN) được xem như là bộ công cụ thành văn sớm nhất thế giới hầu như còn nguyên vẹn.

Bộ luật có 3 phần: Mở đầu; các điều chế độ và kết luận.

Phần mở đầu nói về sứ mạng thiêng liêng, uy quyền của Hammurabi và mục đích phát hành bộ luật.

Luật Hammurabi tất cả 282 điều, nói tới không hề ít vấn đề: khiếu nại tụng, hôn nhân, gia đình, download tài sản, quyền hạn và nghĩa vụ của binh lính, chế độ ruộng đất, đánh thuế, nô lệ…(GV sử dụng một trong những điều hình thức để minh họa nội dung).

Phần kết luận nhắc lại uy quyền, công đức của vua với tính hiệu lực hiện hành của bộ luật.

Khoa học tự nhiên và thoải mái (Đọc giáo trình)VĂN MINH Ả RẬP

Tài liệu tham khảo

- Nguyễn Thị Thư, Nguyễn Hồng Bích, Nguyễn Văn Sơn, Lịch sử Trung Cận Đông, NXB giáo dục đào tạo (tái phiên bản lần thiết bị ba), 2007.

- Bernard Lewis, Lịch sử Trung Đông 2000 năm quay lại đây, người dịch: Nguyễn thọ Nhân, NXB Tri Thức, HN, 2008.

- Will Durant, Lịch sử sang trọng Ảrập, người dịch: Nguyễn Hiến Lê, NXB văn hóa Thông tin, HN, 2006.

I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH VĂN MINH Ả RẬP

1. Tình hình bán hòn đảo Ả Rậptrước khi ra đời nhà nước

- địa chỉ địa lý: Ảrập là bán hòn đảo lớn nhất trái đất ở tây-nam châu Á (diện tích lớn hơn 1/4 diện tích s châu Âu), nằm giữa Địa Trung Hải, Hồng Hải với Ấn Độ Dương. Bán hòn đảo Ả Rậplà chỗ tiếp gần cạnh giữa bố châu lục: châu Á, châu Âu, châu Phi, vì chưng đó có rất nhiều đường thương mại dịch vụ quốc tế trải qua (Hai tuyến thương mại Đông – Tây thời cổ là Con đường tơ lụa và Con con đường tơ lụa trên biển đều trải qua đây).

- Điều kiện tự nhiên:

+ Đây là một cao nguyên, phần lớn đất đai là sa mạc khô khan, hoang vắng, rất ít nước, thỉnh thoảng tất cả một vài ba ốc đảo. Những đoàn yêu đương nhân cùng những đoàn lạc đà chở hàng hoá từ châu Âu thanh lịch châu Á và trái lại thường hay dừng chân tại các ốc hòn đảo này. Do đó, ốc đảo thường là khu vực tranh chấp, giành giật nguồn nước với vùng sinh sống tiện lợi giữa các bộ lạc, những đoàn yêu quý nhân…

+ Khí hậu hết sức khắc nghiệt, chênh lệch ánh nắng mặt trời lớn giữa ngày với đêm. Ban ngày, nhiệt độ độ rất có thể lên mang lại 450C, ban đêm, nhiệt độ lại hạ xuống thấp bên dưới 00C. (điều này góp phần giải ham mê tính phương pháp con người ở địa điểm đây: chịu đựng được đk khắc nghiệt, thô bạo, quyết liệt).

+ Bán hòn đảo Ảrập nằm trên con đường sắm sửa giữa Tây Á cùng Bắc Phi, giữa phương Đông cùng phương Tây, vị vậy, nơi đây mau chóng hình thành một số trong những thành thị là trung trung tâm thương mại, văn hoá của buôn bán đảo, tiêu biểu như Mécca cùng Yatơríp.

+ Do đk khí hậu thuận lợi hơn, bắt buộc ở vùng phía phái mạnh của bán hòn đảo có một số non sông hình thành từ vô cùng sớm (khoảng rứa kỷ X đến cầm kỷ VI TCN). Tuy nhiên, giữa các quốc gia thường xuyên xảy ra tranh chấp, xung đột. Trong những lúc đó, làm việc vùng phía Bắc, phần lớn dân cư vẫn sống trong thời tẩy chay tộc, bộ lạc.

- Điều kiện xã hội:

+ bạn Ảrập trực thuộc chủng tộc Xêmít (đặc điểm: nước da ngăm nâu, mắt nâu, râu tóc rậm), ở miền nam có nhóm cư dân thuộc nhóm người Yêmênites, miền Bắc: Nizanites. đội cư dân miền nam sống định cư từ sớm, kiến làm cho những non sông văn minh từ gần như thế kỷ trước công nguyên, liên tiếp đấu tranh cùng với nhau vào một thời gian dài, đến nỗ lực kỷ IV sau công nguyên mới thống độc nhất vô nhị được một phần. đội cư dân miền bắc bộ sống du mục, lang thang. Quan sát chung, đến nạm kỷ VII, dân cư Ả Rậpvẫn sinh sống trong quy trình tiến độ mạt kỳ của chính sách công thôn nguyên thuỷ. Mặc dù nhiên, trong xã hội bước đầu xuất hiện yếu tố bốn hữu tài sản, bao gồm sự phân hoá giai cấp, lộ diện những quý tộc nhà nô, yêu thương nhân nhiều có, nô lệ. Quan hệ tình dục quý tộc công ty nô – bầy tớ dần dần thay thế quan hệ huyết tộc trong cơ chế thị tộc bộ lạc trước đây.

+ Trong xã hội fan Ảrập tồn tại những hủ tục lạc hậu: cơ chế đa thê, địa vị người đàn bà rất thấp nhát (bị xem là vật nhờ vào của người lũ ông, khi chán, người bầy ông rất có thể nhượng tín đồ phụ nữ của bản thân mình cho một người bầy ông khác; trong chiến tranh, người đàn bà bị coi là chiến lợi phẩm), một số trong những bộ lạc có tục chôn sinh sống trẻ gái sơ sinh (vì fan ta quan niệm sự xuất hiện của con gái là điềm báo trước sự túng bấn cho bộ lạc), trong khi còn có tục chọc mù mắt một số trong những con vật để tránh vía dữ, tục cột lạc đà bên cạnh người bị tiêu diệt (vì ý niệm có hai quả đât tồn tại như thể nhau, nên fan chết cũng cần mang theo lạc đà sang trái đất bên kia)…Một số tập tục vẫn được bảo trì sau khi đạo Islam ra đời.

- Tín ngưỡng:

+ trước lúc đạo Islam ra đời, bạn Ảrập theo tín ngưỡng nhiều thần. Từng thị tộc, bộ lạc bái một vị thần khác nhau: khía cạnh Trăng, khía cạnh Trời, những vì sao, cúng hòn đá trên sa mạc, cây cỏ trên ốc đảo,... Đền Caaba (ở Mécca) là chỗ thờ bái chung của những bộ lạc, trong những số đó thờ các tượng thần của các bộ lạc (có khoảng chừng 360 tượng thần). Đặc biệt, một viên đá black dài khoảng chừng 20 cm được xem là hình tượng sùng bái chung cho các bộ lạc.

+ trước khi Islam giáo ra đời, đạo vày Thái, đạo Kitô đã từng được truyền bá mang lại Ảrập nhưng không gây được tác động lớn cho đời sinh sống tinh thần, trung tâm linh của cư dân Ảrập.

2. Quá trình hình thành nhà nước Ảrập - Đế quốc Ảrập bành trướng cùng tan rã

2.1. Quy trình hình thành công ty nước Ảrập

* yếu tố hoàn cảnh lịch sử: (Yêu mong lịch sử đặt ra cho bán đảo Ảrập vào chũm kỷ VII)

- tình trạng thế giới: Vào núm kỷ VII, phần đông các nước nhà trên nhân loại đang trong giai đoạn xác lập, củng cố chế độ phong kiến (Tây Âu: chính sách phong loài kiến xác lập từ vậy kỷ V đến nạm kỷ IX, củng nạm từ gắng kỷ IX đến cố kỉnh kỷ XI; china thế kỷ VII đang trong thời kỳ sung túc của chế độ phong kiến dưới thời Đường…). Trong lúc đó, Ả Rậpđang trong tiến độ tan rã của chế độ thị tộc, bộ lạc. Trong thực trạng ấy, Ả Rậpkhông thể bao gồm những bước tiến tuần tự theo đúng quy hiện tượng hình thái tài chính xã hội → buộc Ả Rậpphải quăng quật qua chính sách chiếm nô, đưa thẳng lên chính sách phong kiến.

- tình trạng bán đảo:

+ Đến thế kỷ VII, con đường mua sắm giữa phương Đông với phương Tây gửi sang quanh vùng vịnh tía Tư ở trong quyền kiểm soát điều hành của đế quốc ba Tư. Câu hỏi mất quyền kiểm soát và điều hành đối với nhỏ đường sắm sửa này đã gây thiệt hại nặng nề mang lại nền kinh tế bán đảo Ảrập, những thành phố to trở nên tiêu điều, hoang tàn, không còn tấp nập như trước. Những thương nhân quý tộc Ả Rậpchuyển sang cho vay lấy lãi, bóc tách lột lao cồn của dân nghèo. Xích míc trong nội cỗ thị tộc, bộ lạc gay gắt hơn.

+ Ở bên ngoài, đế quốc Ả Rậpcó nguy cơ tiềm ẩn bị xâm lấn vày đế quốc tía Tư làm việc phía Đông, Bidăngtium ở phía Tây.

=> yếu tố hoàn cảnh lịch sử đặt ra một yêu thương cầu: cần phải có một tổ chức chính quyền tập trung vững vàng mạnh xong các cuộc xung đột chiến tranh giữa những bộ lạc, thống nhất những bộ lạc, bảo trì quyền kẻ thống trị của quý tộc, yêu quý nhân, khôi phục lại nhỏ đường mua sắm Đông Tây, đẩy lùi các nguy cơ bị xâm lược, giả dụ có điều kiện thì không ngừng mở rộng chiến tranh xâm lấn sang những vùng lân cận. Tín ngưỡng đa thần là một trong những trở ngại lớn nhất cho sự thống nhất những bộ lạc.

→ chính trong hoàn cảnh và yêu mong đó, đạo Islam đã thành lập và hoạt động và đổi thay một vũ khí tư tưởng tương thích cho sự thống duy nhất bán hòn đảo Ả rập. Quy trình hình thành bên nước Ả Rậpgắn liền với quá trình hình thành, lan tỏa đạo Islam và sự nghiệp của Môhamét.

* quy trình thống duy nhất bán đảo Ả rập

- Năm 610, Môhamét bước đầu truyền bá đạo Islam sinh hoạt Mécca, tuy thế bị quý tộc phản đối kịch liệt. Năm 622, Môhamét thuộc tín đồ của mình phải chạy lên tp Yatơríp ngơi nghỉ phía Bắc (cách Mécca 400 km). Năm 622 được coi là năm trước tiên của kỷ nguyên Hồi giáo. Môhamét tự xưng là tiên tri, đề nghị từ đó tp Yatơríp thay tên thành Mêđina tức là “thành phố của Tiên tri”

- Năm 630, Môhamét mang 10.000 bạn chiếm Mécca, ra đời nhà nước Ả rập. Mécca trở thành thánh địa chủ yếu của Hồi giáo, đền Caaba biến thánh thất.

2.2. Đế quốc Ả Rập bành trướng với tan rã

- tiến trình 610 – 632: là thời kỳ xuất hiện nhà nước Ả rập, đạo Islam ra đời và truyền bá trên phạm vi cung cấp đảo.

- tiến độ 632 – 661: thời kỳ này được gọi là thời kỳ bốn Calipha (Khalíp: phó Tiên tri) tuyển cử và gắng quyền. Họ bởi vì quý tộc thai ra, đi đầu nhà nước, lần lượt là: Abukéc, Ôma, Ôtman, Ali rứa nhau thay quyền. Vào thời kỳ này, phạm vi hoạt động Ả Rậpmở rộng từ Ai Cập đến ba Tư, chiếm đa số lãnh thổ của đế quốc Bidăngtium, chiếm khoanh vùng Lưỡng Hà, Ácmêni, Iran.

- tiến trình 661 – 750: vương triều Omayát được thành lập, là vương vãi triều thứ nhất ở Ả rập, chế độ chuyên chế triệu tập được xây dựng càng ngày mạnh. Các Calipha trở thành hoàng đế nắm đầy đủ quyền hành về tôn giáo, chủ yếu trị, quân sự, thực hiện chế độ phụ vương truyền bé nối. Tởm đô chuyển từ En Mêđina về Đamát sinh sống Xiri.

Đây là thời kỳ phạm vi hoạt động đế quốc Ả Rậpđược không ngừng mở rộng nhất, phía Tây tới Bắc Phi, Tây Ban Nha, phía Đông cho tới Tuốckextan ở tây bắc Ấn Độ. Đến vào giữa thế kỷ VIII, Ả Rậptrở thành một đế quốc rộng lớn.

- quy trình 750 – 1258: thời kỳ thống trị của vương triều Abatxít. Gớm đô gửi về Bátđa (thuộc Irắc ngày nay). Đây cũng chính là thời kỳ đế quốc Ả Rậptan rã. Cuối vương triều Abatxít, đế quốc Ả Rậpchia có tác dụng 3 phần:

+ Đế quốc Ả Rậpphương Tây: tất cả Tây Ban Nha và một phần Bắc Phi (kinh đô Coócđôba)

+ Đế quốc Ả Rậpphương Nam: tất cả Ai Cập và một số vùng bao quanh (thủ đô Cairo)

+ Đế quốc Ả Rậpphương Đông: trung trọng điểm bán hòn đảo Ả Rập(kinh đô Bátđa)

Năm 1258, đế đô Bátđa bị quân Mông Cổ chiếm. Đế quốc Ả Rậpdiệt vong.

II. ISLAM GIÁO

“Islam” tức là “thuận tòng”, “tuân theo”, có nghĩa là thuận tòng thánh Allah buổi tối thượng và duy nhất, tuân theo vị sứ mang của Thánh Allah: Môhamét. Islam giáo (trước phía trên quen call là Hồi giáo) do Môhamét sáng sủa lập.

* Môhamét (Muhammed) sinh vào năm 571 tại Mécca. Mái ấm gia đình ông ở trong một thị tộc nghèo của cục lạc Koraich. Ông mồ côi cha từ trong bụng người mẹ và mồ côi người mẹ khi new 6 tuổi. Sau khoản thời gian ông nội qua đời, ông được người bác bỏ nuôi nấng. Thời niên thiếu thốn của ông được fan ta biết siêu ít, chỉ biết ông chăn lạc đà, tiếp đến làm nghề dẫn đường cho những thương nhân qua sa mạc. Chắc rằng chính nghề chỉ đường nay phía trên mai kia đã cung cấp cho ông các tri thức, đặc biệt là những hiểu biết về đạo vì Thái và thiên chúa giáo mà sau này ông chuyển vào tôn giáo của mình.

Tương truyền, Môhamét là tín đồ tầm thước, da mặt hồng hào, đôi mắt đen, tóc đẹp, râu rậm, ông không biết đọc, biết viết tuy nhiên rất thông minh, cương nghị và có tài hùng biện. Ông còn là một người trung thực với tình cảm. Nhờ vào vậy nhưng ông chiếm phần được cảm tình và lòng tin của Khadija - một sương phụ thông minh cùng giàu có, hơn ông 14 tuổi. Ông làm cho thuê đến bà cùng năm 25 tuổi, ông đã kết hôn với bà. Trường đoản cú đó, ông có cuộc sống thường ngày giàu sang, niềm hạnh phúc và suốt cả quảng đời ông luôn luôn nhớ ơn Khadija, tuy vậy sau này ông có nhiều vợ.

Vào khoảng chừng năm 40 tuổi, Môhamét càng ngày trở yêu cầu trầm tư, sống khép kín. Ông thường cất mình trong một chiếc hang ngơi nghỉ núi Hira gần Mécca nhằm nhịn nạp năng lượng và tập trầm tư. Vào một trong những đêm năm 610, cục cưng Gabriel sẽ nói mang đến ông biết rằng ông là “sứ đưa của Thánh Allah” và truyền mang đến ông gần như lời khải thị của Thánh. Trường đoản cú đó, Môhamét công khai tự xưng là công ty tiên tri của Thánh Allah – thánh của người Ả rập. Những bài xích thuyết pháp của ông đặt các đại lý cho sự thành lập và hoạt động của tôn giáo mới – Islam giáo giỏi Hồi giáo (Islam theo giờ Ả Rậpcó tức là “phục tùng”, giáo điều căn bản của tôn giáo này cách thức tín đồ yêu cầu phục tùng vị Thánh buổi tối cao và duy tuyệt nhất là Thánh Allah. Còn Hồi giáo là tên gọi quen dùng ở việt nam vì tín đồ xưa tưởng rằng đạo này là đạo của fan Hồi Hột ngơi nghỉ Trung Quốc.) <6>

* quá trình truyền bá đạo Islam sinh hoạt bán hòn đảo Ả rập

- từ năm 610, Môhamét bước đầu truyền bá đạo Islam. Lúc truyền đạo, Môhamét còn lên án giới chủ nô cùng giới cho vay lãi ở Mécca, trợ giúp về vật chất cho những người nghèo, con trẻ mồ côi, goá phụ…Ông tuyên bố: việc cho chuộc xuất xắc trả tự do cho bầy tớ là việc thiện. Thị dân nghèo và nô lệ ở Mécca tin với theo Môhamét. GIới quý tộc cùng thương nhân Mécca thấy Môhamét tạo được ảnh hưởng trong dân bọn chúng đã ngăn trở ông truyền đạo. Thậm chí, chúng ta còn buộc Môhamét và các đệ tử của ông cần rời Mécca. Năm 622, Môhamét cùng những đệ tử đến thành Yatơríp để thường xuyên truyền đạo. (Yatơríp sau đây trở thành thánh địa lắp thêm hai, được biến thành Medina al-Nabii, tức là thành phố của nhà tiên tri, thường gọi tắt là Mêđina. Năm 622 trở nên năm đầu của lịch Islam giáo)

- thực trạng ở Yatơríp thời gian đó rất dễ dàng cho việc phát triển ảnh hưởng chính trị của Môhamét. Yatơríp là 1 trong những vùng nông nghiệp phát triển và là trung tâm bằng tay nghiệp, tuy nhiên ở này lại đang ra mắt cuộc đấu tranh tàn khốc giữa hai bộ lạc để giành vị thế thống trị. Tín đồ của cả 2 bên đã nhờ vào Môhamét, nhà tiên tri của Thánh Allah, xử lý tranh chấp. Dựa vào tài trí của mình, ông nhanh chóng chiếm được tình cảm của dân chúng và trở thành fan đứng đầu thành phố.

- sau thời điểm củng cố địa vị ở Mêđina, Môhamét lập đội quân vũ trang để đấu tranh với những người Mécca. Các binh sĩ của ông tiến công các thương đội của bạn Mécca và giật hàng hoá. Bạn Mécca liên kết với các bộ lạc khác bao vây Mêđina nhưng không đạt kết quả. Thanh cố kỉnh của Môhamét càng ngày lớn. Nhiều cỗ lạc thỏa thuận ông là thủ lĩnh và tình nguyện theo ông. Bạn Mécca nhấn rõ rứa yếu của họ.

- Năm 630, Môhamét lại đưa quân đến Mécca. Tín đồ Mécca đã ký một hoà ước, chịu đựng thừa nhận quyền lực tối cao của Môhamét và chấp nhận Islam giáo. Mécca được đồng ý là thánh địa, đền Caaba phát triển thành thánh tích chính của Islam giáo. Môhamét trở thành người giai cấp tối nhích cao hơn toàn chào bán đảo.

Như vậy, quá trình ra đời của đạo Islam và cách đầu cải cách và phát triển của nó nối sát với quá trình thống nhất bán đảo Ả Rậpvà có mặt nhà nước.

1. đạo giáo cơ bạn dạng của đạo Islam

Giáo lý Islam giáo tập trung trong khiếp Côran (nghĩa là đọc thuộc lòng), trong khi còn tất cả 2 cuốn sách là Sunna và Hadish (chủ yếu nói tới hành vi, cử chỉ, cách đối xử của Môhamét trong quy trình truyền đạo)

- lý thuyết căn bạn dạng của Islam giáo được bắt tắt trong câu kinh mở màn các buổi lễ: “Chỉ tất cả một đức Chúa tuyệt nhất là Allah và một vị tiên tri của ngài là Môhamét. Tín đồ bắt buộc phục tùng Thánh Allah và quyền lực của Ngài” → Islam giáo là 1 trong những tôn giáo tuyệt nhất thần tốt đối. Tín đồ dùng Islam giáo tin rằng kế bên Thánh Allah không tồn tại một vị thần làm sao khác. Toàn bộ những gì sinh hoạt trên trời bên dưới đất đa số thuộc về Allah. Allah đã tạo dựng nên vòm trời mà lại không sử dụng cột, chế ngự được phương diện trăng, sáng tạo ra muôn loài. Allah cũng sinh ra loài bạn và biết linh hồn mọi người ra sao. Còn Môhamét là sứ trả của Allah thực hiện sứ mạng truyền tay tôn giáo, là tiên tri của tín đồ.

- Islam giáo cũng tiếp thu nhiều quan niệm của các tôn giáo khác, độc nhất là ý niệm của đạo do Thái về lịch sử vẻ vang sáng thế, quan niệm về thiên con đường địa ngục, một trong những tục lệ, nghi thức như tẩy uế trước lúc cầu nguyện, khi cầu nguyện phải hướng tới thánh địa Mécca và đề nghị phủ phục, trán va đất, cấm ăn thịt heo, thịt những con vật bị chết vì bệnh, thịt đã cúng thần cùng cấm uống rượu.

- Islam giáo tuyệt vời không thờ ảnh tượng (khác các tôn giáo khác) do họ quan niệm Allah toả khắp các nơi, không tồn tại hình tượng nào hoàn toàn có thể thể hiện tại được. Vì thế trong thánh thất Hồi giáo chỉ trang trí bằng văn bản Ả Rậpxen kẽ với những hình học, hình hoa lá. Chỉ riêng rẽ trong đền rồng Caaba làm việc Mécca gồm thờ một viên đá đen từ xưa nhằm lại cơ mà thôi.

Tương truyền, Caaba bởi Abraham và nam nhi là Ismail - tiên sư của bạn Ả Rậpxây nên. Sau thời điểm Abraham qua đời, thiên thần Gabriel đem mang lại Ismail và mẹ ông là Agar một khối đá trắng không tì dấu để gối đầu. Cách đó không xa, thiên thần để cho một nguồn nước diệu kì phun lên, call là giếng Zem Zem, nước giếng có thể chữa khỏi mội máy bệnh. Sau khá nhiều thế kỷ, tội trạng của nhỏ người khiến cho phiến đá dần biến thành màu đen. Bạn ta xây tường cao phủ quanh làm nơi thờ tự. Vào khoảng giữa thế kỷ V, bộ lạc Koraich, vốn vẫn đảm nhận việc canh phòng đền Caaba, vẫn lập ra quanh đền rồng thờ thành Mécca. Mécca dần biến chuyển trung trung tâm của miền Hegiadơ, Caaba cũng biến đổi nơi cúng phụng bình thường của fan Ả rập. Bao gồm tới 360 đồ gia dụng thờ của những bộ lạc trên khắp bán hòn đảo trong đền Caaba, tuy vậy Allah Taala, thần của Abraham với Ismail được mọi fan Ả Rậpcoi là vị thần chung. Bộ lạc Koraich liên tục trông coi và cai quản thu nhập của đền. Họ có tác dụng giàu và trở đề nghị có quyền năng trong vùng nhờ nguồn thu nhập tự hành hương và chuyển động buôn bán.

- quan niệm về nhỏ người: Islam giáo cũng quan niệm con người dân có 2 phần: thể xác (tạm thời) với linh hồn (bất tử). Cuộc sống trần gian chỉ với ngưỡng cửa để bước vào cuộc sống thường ngày vĩnh hằng ở nhân loại bên kia → chính vì vậy trong Islam giáo cũng đều có ngày phục sinh, ngày phán xét sau cùng như vì chưng Thái giáo, Kitô giáo...

- quan hệ tình dục gia đình: đạo Islam thừa nhận cơ chế đa thê, cho phép mỗi tín đồ nam giới được lấy 4 vk - bởi số bà xã Môhamét cưới xác nhận (phải là những người theo tôn giáo độc thần)

2. Giáo luật: ngũ trụ (5 điều rường cột)

- Biểu lộ đức tin: niềm tin tuyệt đối hoàn hảo vào Thánh Allah, Môhamét là sứ mang của Allah và là vị tiên tri cuối cùng.

Islam giáo tất cả 6 tín ngưỡng to gọi là “lục tín”: tin thánh Allah, tin thiên sứ, tin kinh điển, tin sứ giả, tin kiếp sau, tin tiền định.

+ Tin thánh Allah: “ngoài thánh Allah không hề vị thần làm sao khác”, “Thánh Allah là duy nhất, là độc nhất”. Đây là hòn đá tảng, là phân tử nhân tín ngưỡng của đạo Islam, ko được phép thoả hiệp hoặc coi thường.

Kinh Côran (chương III, huyết 26) viết: “Hỡi Thánh Allah! Hỡi chủ nhân toàn quyền xứ sở! Người ao ước giao quyền cai quản xứ sở cho ai thì người giao cho những người đó; Người muốn tước quyền thống trị đó từ bỏ tay ai thì người tước đoạt; Người mong mỏi cho ai được tôn vinh thì người này được tôn vinh, ao ước cho ai ti nhân thể thì bạn đó bắt buộc cam chịu thân phận phải chăng hèn. Không còn thảy số đông phục lợi ở cả trong tay Người. Bạn là toàn năng đối với muôn sự trên trần thế này. Người tạo nên đêm kế tiếp ngày, ngày tiếp liền đêm. Người kéo ra sinh thiết bị từ đồ vật vô sinh với lấy vật vô hiện ra từ sinh vật. Tín đồ ban phát hào phóng cho ai này được Người sủng ái”

Tín trang bị Islam giáo khi cầu nguyện thường giơ một ngón tay trỏ, ý niệm chí Thánh Allah là độc nhất.

+ Tin thiên sứ là tín điều sản phẩm công nghệ hai của đạo Islam. Theo kinh Côran thì có tương đối nhiều thiên sứ. Mỗi thiên sứ thống trị một công việc, chẳng hạn, có thiên sứ đảm nhiệm việc truyền đạt, bao gồm thiên sứ giữ trách nhiệm quan liền kề vũ trụ với vạn vật, gồm thiên sứ theo dõi người chết, báo ngày tận thế…Theo thần thoại cổ xưa Islam giáo, trước lúc Thánh Allah đem đất tạo nên con tín đồ đầu tiên, đã lấy ánh sáng chế ra thiên sứ trung thành với chủ chấp hành mọi mệnh lệnh của đấng Allah, quan sát, theo dõi, ghi chép không còn bỏ sót phần đa hành vi thiện ác của mỗi con fan trong suốt cuộc đời.

+ Tin tởm điển: tin khiếp Côran là cỗ kinh Thần thánh vày đấng Allah khải thị mang đến nhà tiên tri Môhamét.

+ Tin sứ giả: tín điều này yên cầu tín đồ đề xuất tôn sùng Môhamét - sứ giả cùng nhà tiên tri của Thánh Allah. Vào đạo Islam tất cả cả thảy 124.000 nhà tiên tri với 350 vị sứ giả. đơn vị tiên tri là tín đồ trực mừng đón những điều khải thị của Thánh Allah và giới thiệu được đầy đủ điều dự đoán, còn sứ giả thì chẳng các thế nhưng còn nhận thêm những sứ mệnh trình độ do Thánh Allah uỷ thác. Vì chưng vậy, địa vị của sứ giả cao hơn nữa nhà tiên tri. Môhamét vừa là đơn vị tiên tri, vừa là sứ giả, đặc biệt là vị sứ giả sau cuối của Thánh Allah.

+ Tin kiếp sau: các tín trang bị Islam giáo tin rằng sau khoản thời gian chết con người rất có thể sống lại và chịu sự phán xét của Thánh Allah vào ngày tận thế. Theo học thuyết đạo Islam, cuộc đời của con bạn rất ngắn ngủi, nhưng kiếp sau thì vĩnh cửu vĩnh hằng, phía trên mới đó là nơi ở thực sự. Chết chẳng qua chỉ là dòng cầu nối kiếp này cùng với kiếp sau. Ngày tận thế, Thánh Allah vẫn phán xét từng người phụ thuộc công tội bên trên cõi đời này do thiên sứ sẽ ghi tỉ mỉ. Những người làm điều lành, tin Thánh Allah là duy nhất, sẽ tiến hành sống mãi trên thiên đường, còn kẻ ko tin, chuyên làm điều ác sẽ bị đày xuống địa ngục. Thiên con đường là một thế giới cực lạc, cây cối tốt tươi, suối chảy róc rách, sữa bò, mật ong, rượu nồng tuôn rã thành sông. Sinh sống trên thiên đường ăn uống toàn của ngon đồ gia dụng lạ, mặc toàn lụa là gấm vóc, tận hưởng phúc đời đời…Còn hoả ngục, đó là nơi kinh rợn, lửa cháy đùng đùng, sương cuộn xỉu ngàn. Fan bị đày xuống khu vực đây cổ đeo gông xiềng, mình lằn roi vọt, lửa hồng thiêu đốt, chịu đựng đủ đông đảo cực hình tra tấn, chẳng khi nào ngóc đầu lên được…

+ Tin chi phí định: là hạt nhân của thuyết số trời Islam giáo. Các tín đồ vật Islam giáo có niềm tin rằng số phận con người do Thánh Allah an bài, con người không chống lại được. Tởm Côran viết: “Không ai được chết, còn nếu không được Thánh Allah mang đến phép. Chính tín đồ đã định sẵn tuổi lâu của mỗi nhỏ người. Nếu Người ước ao ai đó gặp gỡ điều tai hoạ thì bên cạnh Người, không ai rất có thể giải trừ tai hoạ. Nếu như Người ao ước ai đó gặp gỡ điều suôn sẻ thì không một ai rất có thể đảo ngược ý định của Người&rd