Cùng các thi hữu, Chế Lan Viên đã hình thành Trường thơ loạn với những thể hiện đầy đủ tuyệt nhất của một trường phái thơ ca. Chế Lan Viên nói riêng với Trường thơ loạn nói chung thực sự là những ngọn tháp, phần đa đền đài lan bóng bên trên đồng bởi Thơ mới và thơ trữ tình tiến bộ Việt Nam. Bạn đang xem: Điêu tàn chế lan viên
1. Ta suy nghĩ gì khi đứng trước Điêu tàn và Chế Lan Viên? Khi cảm thấy một loại sông Linh quằn quại, đầy đủ tháp Chàm rêu phong, viên gạch ốp cổ yên lìm rụng vào lòng tháp lãng quên một buổi chiều cô tịch, những nghĩa trang lạnh lẽo, hầu hết ma Hời “sờ soạng dắt nhau đi” cùng từng nào xương trắng, sọ não, tiết huyết,… tôi đang run lên vì kinh sợ do trí tưởng tượng của Chế Lan Viên.
Đó là một nhân loại kinh dị, thoát bầu từ nỗi bi hận khởi sinh trong nhức thương bỏ diệt. Chiêm quốc, sự hiện nay hữu cùng cát bụi hư vô, thành Đồ Bàn và những kí ức hưng thịnh, đổ nát,… là nỗi ngậm ngùi uất ức, là hoài nhớ trong hay vọng. Toàn bộ đã tái sinh vào Điêu tàn - tập thơ ma “tột cùng” của Chế Lan Viên (xuất bản năm 1937).
Cái tên Phan Ngọc Hoan bắt đầu mẻ, thanh tân, thoáng đạt cùng dịu vơi quá, không hợp với thế giới Điêu tàn. Chế Lan Viên - “vườn hoa lan của dòng dõi đế vương”, dường như mới là việc lựa lựa chọn đích đáng nhất. Chế Lan Viên tạo dựng nên Điêu tàn từ “tưởng tượng, hư cấu, khôn cùng hình” (Hồ nỗ lực Hà) tuyệt chính thế giới ấy đã hoài thai bắt buộc Chế Lan Viên - “một loại tháp Chàm chắc chắn rằng và lẻ loi, túng mật” (Hoài Thanh - Hoài Chân).
Điêu tàn xuất hiện một thế giới chưa từng có, đã không còn đi hay hiện hình ở cõi khác tuy vậy quả là kinh dị và xa lạ với gần như gì họ từng trải nghiệm. Cũng từ trái đất ấy, Chế Lan Viên xuất hiện. Không mấy ai còn ý định đi kiếm xem Chế Lan Viên tên thật là gì, quê quán nơi bắt đầu gác ngơi nghỉ đâu. Vớ cả hình như là một sự “mê tín” (R.Barthes).
"Điêu tàn" trong gác sách "Danh tác thơ" của Nhã Nam.
Người ta biết Chế Lan Viên chính vì có Điêu tàn cũng như fan ta thấy hiện tại hữu hầu như điều gớm dị, lạ lùng nhất từ tác phẩm ấy. Điêu tàn kiến tạo nên Chiêm quốc tiêu vong, đổ nát, nơi bao gồm u hồn réo gào khóc thương dĩ vãng, vất vưởng, quờ quạng đi trong láng thành quách hoang vu, đầy xương lạnh cùng máu huyết. Cũng chính từ Điêu tàn mà họ có Chế Lan Viên.
Quảng Trị, một vùng khu đất nghèo cằn cỗi, chỉ giàu nắng gió và cát bỏng lại sở hữu một huyện mang cái thương hiệu thật dịu ngọt: Cam Lộ. Hợp lí con tín đồ nơi đây vẫn gửi gắm tất cả ước mơ về cuộc sống đỡ cơ cực hơn qua thương hiệu đất, tên làng của mình? Phan Ngọc Hoan - Chế Lan Viên có mặt tại mảnh đất nền ấy, năm 1920.
Suối nguồn của niềm mong ước ngọt lành vẫn len ngấm vào trọng tâm hồn Phan Ngọc Hoan, tưới tẩm đến hạt giống mộng mơ để một mai nảy nở bên trên điêu tàn. Tách Cam Lộ theo phụ thân (cụ Phan Ngọc Trân) vào trong bình Định sinh sống, thể xác với linh hồn Phan Ngọc Hoan liên tục được nuôi chăm sóc bằng tất cả tiềm năng/ dị năng của xứ sở, hoài sinh nên một cốt bí quyết thi ca “phi thường”, xứng đáng là 1 trong những trong tứ trụ của trường thơ loạn, được xếp vào “Bàn Thành tứ hữu” của thi ca Bình Định.
Nổi tiếng logic từ bé, trải qua ngôi trường Tiểu học Pháp Việt Bình Định, ngôi trường Trung học thêm Quy Nhơn, cđ Tiểu học, khi cộng tác cùng các tin báo văn, đái thuyết vật dụng bảy, vào khuê phòng, Ngày nay, bạn mới,… Chế Lan Viên càng tỏ rõ tinh nhanh của mình. Toàn bộ dồn tụ lại và biểu thị trong thi ca ngay từ trong những năm tháng còn cực kỳ trẻ.
Sự kiện đáng chú ý nhất ko chỉ so với Chế Lan Viên mà đối với cả nền Thơ bắt đầu Việt Nam là việc ra đời như “một niềm gớm dị” của tập Điêu tàn năm 1937. Fan ta bước đầu biết đến đàn ông thi sĩ trẻ em tuổi của thành Đồ Bàn, tăm tiếng chàng bay thấu trong Nam ngoài Bắc. Cũng từ đấy, khi sẽ định hình phong thái thơ đáng sợ của mình, Chế Lan Viên cùng Hàn mặc Tử đã lập nên Trường thơ loạn mà khí hậu che phủ là điên - loàn (sau kia kéo thêm Bích Khê, Hoàng Diệp, Yến Lan, Quỳnh Dao).
Ở đó, Điêu tàn, diệt trừ là cỗi nguồn của loạn; Đau thương là mạch máu của Thơ điên (Hàn mang Tử); “vẻ đẹp nhất khiêu dâm”, mối tình là căn cơ của cuồng (Bích Khê - Tinh huyết, Tinh hoa); nhan sắc thái thê lương thoi thóp là hình nhẵn của lụi tàn (Hoàng Diệp - Xác thu)…
Những mối cung cấp thi cảm nảy sinh nơi đỉnh ngọn yêu đương đau, xung khắc khoải trên đổ nát tiêu vong định hình những đậm chất cá tính thơ dị biệt, làm ra sắc thái không nhòa lẫn trong đời sống thi ca vn thuở ấy. Hoài Thanh - Hoài Chân đã thật tế nhị và bí mật đáo khi dấn xét về Chế Lan Viên rằng: “Giữa đồng bằng văn học việt nam ở nửa vậy kỉ nhị mươi, nó đứng sững như một cái tháp Chàm kiên cố chắn, lẻ loi và túng bấn mật”.
Hẳn hai người sáng tác của Thi nhân nước ta đã dựa vào một đặc thù trong loài kiến trúc của những Kalan chăm là kiến thiết trên những ngọn đồi cao với xu hướng vươn lên sở hữu không gian,… Một sự so sánh thật có ý nghĩa khi suy nghĩ về Chế Lan Viên với sự nghiệp thi ca cũng tương tự những góp phần to phệ mà tác giả đã để lại đến nền văn học dân tộc.
2. Chế Lan Viên đã nghĩ gì khi viết Điêu tàn? xuất xắc nói biện pháp khác, Điêu tàn cho thấy tư tưởng thẩm mĩ, thẩm mỹ của Chế Lan Viên thuở ấy ra sao? yêu cầu thấy một điều rằng, dáng vẻ tư tưởng quyết định dáng vẻ nghệ thuật của nhà văn. Bốn tưởng nghệ thuật và thẩm mỹ hiểu một cách đơn giản và giản dị là sự thể hiện tập trung, sâu sắc, thống nhất hầu như kết tinh của tứ duy cùng mĩ cảm, cách biểu hiện và cảm hứng thông qua hệ thống kí hiệu thẩm mĩ.
Với Chế Lan Viên, đều tuyên ngôn hết sức tàn khốc về thi sĩ, thơ ca và quá trình sáng tạo là một cách thể hiện quan niệm của ông về núm giới, con fan và hiệ tượng của nghệ thuật. Khi Hàn khoác Tử bảo rằng thi sĩ là loài đồ vật ba, “Loài này là những cành hoa rất quý và hiếm hoi sinh ra sinh sống đời với 1 sứ mạng cực kỳ thiêng liêng: cần biết tận hưởng những công trình châu báu của Đức Chúa Trời đã gây nên, mệnh danh quyền phép của tín đồ và loại trừ vào hồn người ta phần đa nguồn khoái lạc đê mê tuy vậy rất thơm tho hết sức tinh sạch”, thì Chế Lan Viên cho rằng không thể so sánh thi nhân với những người thường được: “Thi sĩ chưa phải là người.
Nó là tín đồ Mơ, bạn Say, fan Điên. Nó là Tiên, là Ma, là Quỷ, là Tinh, là Yêu. Nó thoát hiện tại tại. Nó xối trộn Dĩ vãng. Nó ôm quấn Tương lai. Bạn ta không thể hiểu được nó do nó nói những chiếc vô nghĩa, mặc dù rằng các cái vô nghĩa vừa lòng lí” (Tựa Điêu tàn).
Thi sĩ chưa phải là người thường, chính vì như vậy “làm thơ là làm sự phi thường”, hướng tới những loại “tột cùng” có thể khác xa với cuộc đời mà fan thường thị kiến. Nhưng mà như bao gồm thi sĩ vẫn lên tiếng, kia là các cái vô nghĩa phải chăng bởi “cái gì nó nói đều sở hữu cả”.
Một điều cần phải nhận thức ngơi nghỉ đây, đó là sự biệt lập của tuyên ngôn thẩm mỹ và ý niệm nghệ thuật. Quan tiền niệm nghệ thuật thuộc về ý niệm (cái bên trong, ra mắt trong tư tưởng - “hệ quy chiếu ẩn chìm trong vẻ ngoài nghệ thuật”), tuyên ngôn là cái hiện xuất hiện lời, thành diễn ngôn về nghệ thuật.
Tuyên ngôn nghệ thuật hoàn toàn có thể được diễn tả bằng nhiều hình thức, nhưng rõ ràng nó chỉ được tuyên bố khi sẽ thực sự chín về mặt quan niệm. Thân hai khái niệm này có không ít điểm quan yếu rạch ròi với trong thực tế quan niệm nghệ thuật là chủ chốt của tuyên ngôn nghệ thuật. Khi chứng kiến tận mắt xét tuyên ngôn nghệ thuật và thẩm mỹ của Chế Lan Viên - như là một trong chỉ lốt của tư tưởng, chúng ta cần bao gồm quan niệm nghệ thuật và thẩm mỹ rất dị kì của người sáng tác và phần lớn tuyên ngôn mang ý nghĩa chỉ dẫn, không bên trong tác phẩm nghệ thuật.
Trước hết, tuyên ngôn thẩm mỹ của Chế Lan Viên (trước cách mạng mon Tám) biểu thị trong lời tựa tập Điêu tàn như phần đầu đã dẫn. Phần nhiều tuyên ngôn sở hữu quan niệm nghệ thuật của Chế Lan Viên được biểu hiện thông qua để ý thẩm mĩ, tình cảm thẩm mĩ, điểm chú ý nghệ thuật, sự từ biểu hiện, mẫu thế giới, những phương tiện, đồ liệu bản vẽ xây dựng nên quả đât nghệ thuật, sự xử lí các phạm trù lúc này và nằm mê - mơ mộng, hiện tồn và rất hình, trạng thái hưng vong của nhân sinh - nỗ lực sự trong tập thơ Điêu tàn.
Ta thấy rằng chăm chú thẩm mĩ của thi nhân hướng về cái kì dị, quỷ quái đản, cái ghê sợ hãi khác thường. Đó là mĩ cảm của kẻ trót thác mình có tác dụng xác thịt, xương tủy với máu huyết, làm ma Hời bên trên vùng đổ nát của Chiêm quốc. Như Hàn khoác Tử nhạy cảm với Đau thương, Bích Khê cuồng loạn vì Đẹp cùng Dâm, Chế Lan Viên thấy bản thân bị chinh phục bởi sự kinh rợn của nhân loại âm ti, địa ngục.
Những đầu thọ máu chảy, đều xương óc rên rỉ, rất nhiều đáy mồ hoang lạnh, phần đa đền đài lở lói,… vẫn lay động ý thức thi nhân, thu hút tầm nhìn và tạo ra thành tình cảm thẩm mĩ, ý thức thẩm mĩ. Sự sáng chế được tạo nên trên nền tảng gốc rễ của ý thức thẩm mĩ ấy.
Như sẽ nói, với những nhà thơ trực thuộc Trường thơ loạn, trọng tâm điểm của địa phân tử thẩm mĩ là nhức thương, điêu tàn, chiếc chết, sự diệt diệt. Nhưng, ám hình ảnh hủy khử càng lớn, sự ước mơ hồi sinh, tái sản xuất cũng càng lớn. Làm cho sống dậy một quả đât đã tiêu trầm, hoang phế là một khát khao của thi nhân có thể đã được nhen team từ giọt Cam Lộ thuở nào. Dường như cấu trúc “tam vị độc nhất vô nhị thể” của thần Silva sẽ ánh hiện trong thi giới của Chế Lan Viên, lôi kéo một sự hồi phục từ trong hủy diệt.
Ta chợt phân biệt lẽ hóa sinh vị trí “tột cùng” sự sinh khử ấy: thuộc tắc biến, đúng theo rồi tan, tồn vong và hưng phế, chiếc nhất thời và cái vĩnh hằng bất biến,… nhưng dẫu sao, đằng sau mọi điêu tàn đổ nát, nét đẹp bị tiêu vong vẫn luôn là nỗi ngùi ngùi của kẻ với niềm hoài cựu.
Chế Lan Viên bao gồm lẽ ảnh hưởng nhiều C. Baudelaire với E. Poe ở khía cạnh mĩ học của loại xấu, dòng ác, cái ghê rợn. Dẫu không trở nên nguyền rủa như những tác mang Âu - Mĩ dẫu vậy Chế Lan Viên đã đem về làng thơ việt nam một sự kinh hãi “tột cùng”. “Phi thường”, “tột cùng”, “phi lí đầy ý nghĩa”, cùng “cái gì nó nói cũng đều có” đó là toàn cỗ sự biện luận của thi sĩ về quả đât Điêu tàn. Làm cho sống dậy thế giới âm ma ấy trong tứ tưởng, thần trí của thi nhân khiến mực là máu huyết tuôn chảy, ngọn cây viết đưa như 1 ánh gươm cùng trang thơ là một không khí đầy hoang phế:
"Nền giấy trắng như xương trong
bãi chém
Bỗng run lên gớm hãi bên dưới tay điên
Tiếng cây viết đưa rợn mình như
tiếng kiếm
Nạo rất nhiều thành sọ trắng của
ma thiêng"
(Tiết trinh)
Cái tôi mang vai trung phong trạng loàn mê, cuồng hãi, “trửng giỡn”, tra vấn, réo gào với yêu thương ma, xương vỡ, huyết trào, là 1 trong nhân cách bao gồm tính đại diện, là hiện thân của một quan niệm dị biệt về chất lượng thơ, về thẩm mĩ mà lại Chế Lan Viên tra cứu đến. Như một sự làm phản ứng với thơ ca lãng mạn rất có thể đã nhạt dần sức hấp dẫn, thi sĩ lần kiếm tìm vào cõi giới của sự việc hủy diệt, khai quật chiều sâu của u linh với nỗi sợ hãi, hụ gào, kêu khóc, rên rẩm cùng cái chết, ấp ôm những bộ khung khô, thủ thỉ thuộc ma Hời vất vưởng.
Có lẽ, mẩu truyện thi nhân nằm sâu lòng đất để hấp phụ linh khí xứ Chàm đặng viết Điêu tàn chỉ với giai thoại, dẫu vậy quả thật, toàn thể cõi giới ấy ngoài ra được phục dựng tự lòng hoang mộ, từ nghĩa trang lạnh giá, từ hồ hết cổ tháp âm u trầm mặc,…
Thi nhân còn nếu không phải là 1 trong những người điên, fan say, fan mơ, không hẳn là yêu, là tinh, là ma sao hoàn toàn có thể cất thông thường tiếng nói thuộc cõi giới ấy. Điều đó ngỡ như giản solo mà thật đặc biệt quan trọng trong trường hòa hợp này.
 Có lẽ, câu chuyện thi nhân nằm sâu lòng đất để hấp thu linh khí xứ Chàm đặng viết Điêu tàn chỉ nên giai thoại, nhưng mà quả thật, tổng thể cõi giới ấy bên cạnh đó được phục dựng trường đoản cú lòng hoang mộ, từ nghĩa địa lạnh giá, từ rất nhiều cổ tháp âm u trầm mặc,… |
3. Điêu tàn là một trong diễn ngôn về việc hoang loạn. Chiếc loạn của một thành viên lạc hồn chỗ cõi chết, cúi nhìn trong tâm giếng thẳm một ngôi sao 5 cánh rụng, lắng nghe tiếng rên rẩm của yêu ma, chứng kiến cảnh giết thịt rữa xương tàn địa điểm đáy mồ,... Trong kỹ năng đầy tinh giảm của bọn chúng ta, Điêu tàn “áp chế” lên sự cảm nhận, kiến làm cho “tri thức” về việc kì dị, sự quái ác đản.
Quyền lực của diễn ngôn này ví dụ mang tính “áp chế” nhưng ngay đầu tác phẩm Chế Lan Viên vẫn nói “cái gì nó nói cũng đều có cả”. Vậy thì, biết buộc phải làm sao? Đành mơ tiếp giấc mơ từ đáy huyệt, mang lại tủy xương thức dậy dưới bóng đền đài hoang loạn.
Xem thêm: Phong thủy cây xương rồng có ý nghĩa gì, ý nghĩa, công dụng của xương rồng với sức khỏe
Thơ trữ tình nước ta đến hầu hết sáng tác của Chế Lan Viên, Hàn mang Tử… đã cách sang địa hạt của thơ tượng trưng và rất thực. Cùng các thi hữu, Chế Lan Viên đã hình thành Trường thơ loạn với những bộc lộ đầy đủ tốt nhất của một trường phái thơ ca: lời tựa của Điêu tàn là tuyên ngôn thứ nhất; Điêu tàn, Đau thương, Tinh huyết, Tinh hoa, Xác thu là phần nhiều thực hành nghệ thuật và thẩm mỹ tiêu biểu; Hàn mặc Tử, Chế Lan Viên, Bích Khê, Yến Lan, Hoàng Diệp là mọi yếu nhân của ngôi trường thơ đó. Chế Lan Viên nói riêng và Trường thơ loàn nói tầm thường thực sự là phần đa ngọn tháp, phần lớn đền đài tỏa bóng trên đồng bằng Thơ new và thơ trữ tình tiến bộ Việt Nam.
Khi mới vừa 17 tuổi, Chế Lan Viên đã có tác dụng rúng động cả thi lũ Việt Nam bằng tập thơ đầu tay “Điêu tàn”. Rúng cồn không chỉ cũng chính vì nguồn thơ tuôn ra từ 1 tư duy già trước tuổi, hơn nữa bởi trí tưởng tượng thần bí, giọng thơ kỳ cục và nội dung độc đáo.
“Cả dĩ vãng là chuỗi mồ vô tận
Cả tương lai là chuỗi huyệt không thành
Và hiện Tại, biết cùng chăng hỡi bạn
Cũng đương chôn lặng lẽ chuỗi ngày xanh!”
(Trích “Những nấm mèo mồ”, tập thơ “Điêu tàn”, Chế Lan Viên)
“Điêu tàn” của Chế Lan Viên đã đưa ra một ngôn từ yêu, một bộ động cơ yêu khác. “Em” trong “Điêu tàn” chưa hẳn là tình nhân tầm thường, cô người thương nào đó khiến những gã mê man tình chỉ sống và bị tiêu diệt vì đôi mắt huyền của “em”. “Em” của Chế Lan Viên là cô gái Chiêm Thành, cô em mất nước, vì mất nước nhưng mà nhớ nước, bởi nhớ nước mà thêm yêu nước sâu lắng, đậm đà đến mức không thể cười được, không còn vui được.
Nỗi niềm suy tư, yêu, ghét, nhớ nhung, thương tiếc nuối trong “Điêu tàn”, vào Chế Lan Viên bao gồm một các đại lý khác, một xuất phát khác, một ngôn từ khác, khunh hướng khác, chính là yêu nước. Tuy vị trí yếu của phòng thơ lúc ấy là không thấy được tuyến phố đấu tranh chân thiết yếu nhưng Chế Lan Viên đã có được ý thức bẩm sinh khi sinh ra của nòi giống bé rồng cháu tiên, quyết không để cho những tư tưởng phản động quyến rũ.
“Điêu tàn” như niềm tởm dị, khiến người ta lag mình sửng sốt, để chi ra dăm bố phút suy nghĩ về lối sống quang minh chính đại trong cảnh đời rối bời giả tạo nên mà bọn thực dân cố kỉnh bôi thoa lên. Đó là thành công xuất sắc của tác giả.
Vài đường nét về cuộc đời và sự nghiệp trong phòng thơ Chế Lan Viên.
Chế Lan Viên (1920 – 1989) thương hiệu thật là Phan Ngọc Hoan, nguyên cửa hàng ở Quảng Trị, lớn lên và đến lớp ở Quy Nhơn, Bình Định, là công ty thơ, bên văn tân tiến Việt Nam.
Tập thơ đầu tay nhan đề “Điêu tàn”, có lời tựa đôi khi là lời tuyên ngôn nghệ thuật và thẩm mỹ của ngôi trường thơ Loạn. Tự đây, cái brand name Chế Lan Viên trở nên khét tiếng trên thi đàn Việt Nam. Ông thuộc với Hàn khoác Tử, Yến Lan, Quách Tấn được người đương thời điện thoại tư vấn là “Bàn thành tứ hữu” của Bình Định.
Phong bí quyết thơ của Chế Lan Viên trưởng thành và cứng cáp theo hai tiến độ trước với sau cách mạng mon tám. Quy trình đầu mang màu sắc kinh dị, thần bí, thuyệt vọng với hầu như hình ảnh tang thương, hòa hợp văn phong của ngôi trường thơ Loạn. Quy trình tiến độ sau đề cập đến cuộc sống thường ngày nhân dân với đất nước, ngấm nhuần tia nắng của biện pháp mạng, trong thời hạn cuối đời lại có thêm màu sắc mới, với phần đa áng thơ sử thi hào hùng với đậm tính thời sự.
Nhà thơ Chế Lan Viên được bên nước nước ta truy tặng Giải thưởng hồ nước Chí Minh về Văn học nghệ thuật (1996).
